Od 1 lipca wchodzą w życie przepis ustawy o VAT o tzw. „podzielonej płatności”, często w mediach określane z angielskiego jako „split payment”. W dalszej części pragnę przybliżyć to zagadnienie które dotyczy przedsiębiorców, fundacji, stowarzyszeń o ile posiadają rachunek rozliczeniowy w banku lub SKOK-u. Banki mają obowiązek, bez sprawdzania czy jego klient jest podatnikiem VAT, czy też nie, utworzyć nieodpłatnie (i bez zmiany umowy) do rachunku rozliczeniowego rachunek VAT. W ten sposób każdy podmiot posiadający rachunek rozliczeniowy będzie miał drugi rachunek bankowy, który będzie cechował się ograniczonymi możliwościami korzystania z niego. W przypadku posiadania w jednym banku kilku rachunków bankowych – zostanie utworzony jeden rachunek VAT. Środki pieniężne na rachunku VAT będą dalej własnością podatnika - właściciela rachunku, ale będą mogły być wydatkowane tylko na ściśle określone cele.
Mechanizm podzielonej płatności może być stosowany wyłącznie do zapłaty faktur w walucie polskiej wystawionych przez czynnych podatników VAT (na fakturze będzie określona kwota netto oraz kwota VAT) za pośrednictwem rachunku rozliczeniowego. Nie będzie stosowany do zapłaty zobowiązań wynikających z innych dokumentów (np. rachunek, nota księgowa, nota odsetkowa, umowa, ugoda), albo płaconych w inny sposób (np. gotówka, karta płatnicza, kompensata). Mechanizm ten będzie stosowany dobrowolnie, tzn., klient płacąc za towar lub usługę sam decyduje, czy chce stosować ten mechanizm, czy też nie chce. Zastosowanie tego mechanizmu będzie polegało na zastosowaniu w momencie zapłaty zobowiązania tzw. „komunikatu przelewu” (który w różnych bankach może mieć nazwę „podzielona płatność” lub „split payment”), którym można uregulować zobowiązanie (całe lub jego część) jednej faktury. Konieczne będzie podaniu w formatce udostępnionej przez bank numeru faktury, kwoty brutto oraz kwoty VAT. Bank nie będzie sprawdzał stawek VAT, tylko kwotę wykazaną jako podatek VAT przeleje na rachunek VAT. Alternatywą jest zastosowanie tradycyjnego przelewu, czyli płacenie zobowiązania tak jak dotychczas.
W wyniku zapłaty faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności wystawca tej faktury otrzyma wskazaną kwotę netto na swój dotychczasowy rachunek rozliczeniowy, natomiast wskazaną w komunikacie przelewu kwotę VAT na rachunek VAT. W ten sposób sprzedawca towaru lub usługi będzie miał część uzyskanej zapłaty za swoje towary i usługi na rachunku VAT. Jak podano wcześniej – dysponowanie tymi środkami jest ograniczone. Mogą być one wykorzystywane zasadniczo na zapłatę podatku VAT do urzędu skarbowego oraz zapłatę podatku VAT w ramach zastosowania przez niego mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do swoich dostawców towarów lub usług. W związku z możliwą kumulacją środków na rachunku VAT będzie możliwość wystąpienia do urzędu skarbowego z wnioskiem o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy.
Realizując zapłatę faktury korzystając z mechanizmu podzielonej płatności, kwota netto pokrywana jest z rachunku rozliczeniowego, natomiast kwota VAT płacona jest z konta VAT, o ile jest na tę kwotę pokrycie na tym rachunku. Jeżeli na rachunku VAT jest kwota mniejsza, pozostała część powinna być przekazana z konta rozliczeniowego.
Pozostaje pytanie: czy stosować mechanizm podzielonej płatności. O jego stosowaniu decyduje kupujący, który może, a nie musi być czynnym podatnikiem VAT. Jeżeli kupujący jest czynnym podatnikiem VAT powinien rozważyć dwa aspekty: pierwszy to jego płynność finansowa i stan jego konta VAT; drugi to korzyści wynikające z ustawy o VAT dla osób stosujących mechanizm podzielonej płatności. Podatnik VAT powinien regulując faktury musi wziąć pod uwagę ocenę swojej płynności finansowej – ilości środków na rachunku rozliczeniowym oraz na rachunku VAT w kontekście pozostałego czasu do zapłaty podatku VAT; a zwłaszcza czy dla zachowania płynności finansowej konieczne jest wydatkowanie środków z konta VAT w celu zachowania odpowiednich środków na koncie rozliczeniowym (np. na wypłatę wynagrodzeń, zapłatę ZUS-u, innych podatków niż podatek VAT itp.). Drugi aspekt, to ocena czy celowe jest w stosunku do danej faktury stosowanie mechanizmu podzielonej płatności ze względu na przywileje które dla stosujących podzieloną płatność daje ustawa o VAT. A przywileje te są następujące:
- brak odpowiedzialności solidarnej i sankcji podatkowych - do wysokości kwoty podatku zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (przy niektórych transakcjach),
- nie naliczanie podwyższonych odsetek podatkowych, jeżeli mechanizm podzielonej płatności będzie wykorzystany w co najmniej 95% transakcji,
- uznanie, że podatnik dochował należytej staranności, jeżeli pozytywnie zweryfikował przesłanki formalne i nie zachodzą inne okoliczności, które w sposób jednoznaczny mogłyby wskazywać na brak dochowania należytej staranności.
Trzeba stwierdzić, że wprowadzenie tego mechanizmu może spowodować pogorszenie płynności w gospodarce, co może odbić się na późniejszym uzyskiwaniu płatności za swoje towary lub usługi.
Powyższa informacja nie wyczerpuje zagadnienia, starano się w przystępnej formie przekazać najważniejsze informacje dotyczące mechanizmu podzielonej płatności, zwłaszcza dotyczące większej liczby klientów. Oczekuję na pytania na adres moll@piotrmoll.pl – przewiduję udostępnienie odpowiedzi na najciekawsze z nich.